در منزل ⁽¹⁾ استاد علی تهرانی هستيم. ايشان ، افسرده و خسته از گذر و رنج زمان ، ولی بسيار گرم و خودمانی ، ما را در اتاق خصوصی و در کنار کتابخانه شان پذيرا شدند. مايليم بسياری پرسش از ايشان داشته باشيم. ولی با توجه به کهولت سن که حوصله کافی برای گفتگوی های بلند و بالا نمی گذارد ، قول معدود و مختصر بودن پرسشهايمان را ميدهيم و گفتگو با ايشان را ، پس از سلام و احوالپرسی معمول ، می آغازيم ⁽²⁾.

-         استاد مايليم ، همانطور که در خاطراتتان ، که بر روی سايت شما ⁽³⁾ در شـبکه اينترنت تحت عنوان « خاطرات من » منتشر شده است ، بيان داشته ايد ، مختصری از خودتان ، تاريخ و محل تولدتان را برای آغاز گفتگو بشنويم.

استاد علی تهرانی :

مفصلاً در خاطراتم دوران کودکی و نوجوانی ام را شرح داده ام. مجملاً بگويم که من 12 ربيع الاول 1345 قمری مـصادف با 4 ارديبهشت 1305 شــمسی در محله سرچشمه تهران بدنيا آمدم.  5 ساله بودم که مرا به مکتب قران گذاشتند ، سپس در سن هفت سالگی به مدرسه يگانگی که مديرش ضياء الدين دری نجف آبادی بود ، رفتم. پدرم در زمان کشف حجاب از تهران به النگه رفت. اجداد ما از آنجا بودند. پدرم به کار کشاورزی و درخت داری مشغول شد. من ابتدا درتهران خانه عمه ام بودم و تابستانها به النگه  می رفتم ولی نهايتا به النگه رفتم و به پدرم در کار کشاورزی کمک می کردم. خويشاوندی به نام حاج شيخ علی برهان داشتيم. به پدرم گفت که پسرت خوش ذهن است و حيف است که دروس دينی نخواند. پدرم قبول کرد و من نيز از 18 سالگی به قم برای تحصيل علوم دينی رفتم.

-         شيرين ترين خاطره زندگی شما ، که هنوز در ذهن شما حاضر است را می توانيد برای ما بگوييد ؟

استاد علی تهرانی :

خاطره شيرينی در ذهنم نمانده است. از زمانی که ، در همان کودکی ، پدرم تهران را ترک کرد و به النگه رفت ، از آنجا به بعد همه اش مشکل بود و تلخی !

-         تلخ ترين خاطره شما چه بوده است ؟

استاد علی تهرانی :

خاطره تلخ زياد دارم. تلخ ترين خاطره ام ، فوت برادرانم است. در عرض يک هفته سه برادرم را از دست دادم. برادرم حسن ، از من دو سال کوچکتر بود. جوانی فاضل ، متدين و آگاه بود. فوت او تلخترين خاطره ای است که در ذهنم هنوز زنده است.

-         استاد با توجه به همه آنچه بر شما گذشته است ، چه شيرين و چه تلخ ، آيا از ورود به حوزه سياست پشيمان هستيد ؟

استاد علی تهرانی :

بطور کلی پشيمان نيستم. فعلا تنها از اين ناراحتم و متعجم که با وجود آنهمه معضلات ، هنوز زنده مانده ام.

در زمان شاه ، بر اين باور بودم که شاه می خواست اسلام را از بين ببرد ، تاريخ اسلام را عوض کند و جامعه را به فساد اخلاقی کشانده بود. برای اسلام احساس خطر نمودم.

بعد از آن هم ، خمينی که ابتدا ما به او معتقد بـوديم ، آنچنان از آب در آمــد که لازم ديدم در مقابلش بايـستم. از مبارزه ام با خمينی خيلی راضی هستم. مخصوصا که قبلا ترويجش را نموده بودم. اگر با خمينی مبارزه نمی کردم ، خيلی بد مـيشد.

-         همانطور که می دانيد ، خمينی فريبی بزرگ بود که تنها شما را به تله نينداخت. توصيه شما برای نيفتادن دوباره ديگران در همچون تله ای چيست ؟

استاد علی تهرانی :

بايد بسيار دقت کرد. بايد مشورت نمود. يکطرفه به قاضی نرفت. متاسفانه نسبت به خمينی جوری نبود که بشود درست قضاوت کرد. همه دنيا را ، و حتی آمريکا و غرب را نيز فريب داد. ديديم که موجب پيروزيش و آمدنش به ايران شدند.

يکی از چيزی هايی که پشيمانم و در موردش اشتباه کردم. البته همه اشتباه کردند ، حتی مهندس بازرگان ! اخيراً به دکتر ملکی هم گفتم. اين بود که خمينی در اولين انتخابات ، که 98 درصد و خورده ای از مردم به آن رأی دادند ، گفت که بياييد به جمهوری اسلامی نه يک کلمه کمتر و نه يک کلمه بيشتر رأی بدهيد. ما می بايست همانجا متوجه می شديم که اين انتخابی درست نبود. جمهوری اسلامی هم اگر می خواست (خمينی)، می بايست می گفت «جمهوری اسلامی ايران». مثل جمهوری اسلامی پاکستان. جمهوری اسلامی نه يک کلمه کمتر و نه يک کلمه بيشتر يعنی حکومت عالمی ! زمان پيغمبر نيست که با شمشير کشور گشايی کنيم ! به همين خاطر نيز بود که بعدش شعار صدور انقلاب را سر دادند و ديديم که چگونه به همه در عالم هجمه کردند و می کنند. بايد همانموقع فکر می کرديم ، که متاسفانه فکر لازم را در زمان لازم ننـموديم.

همان موقع ما و مردم اگر صحبتهای آقای شريعتمداری را گوش می کرديم ، کار به اينجا نمی کشيد. آقای شريعتمداری را در خانه اش محصور کردند ، نگذاشتند معالجه شود و بلاخره نيز کشتندش. در اين مورد من در خاطراتم توضيح لازم را داده ام.

استاد علی تهرانی :

نصيحت من اين است که اولا معتقد به خدا و روز جزا باشيد و به مهمات و محکمات دين عمل کنيد. از خرافات و پرداختن به جزئيات پرهيز کنيد. استحکام در خلقت ، نشان از وجود پروردگاردارد. همين که انسان احتمال وجود خدا و درست بودن دين اسلام را بدهد ، کافی است. دوما به اخلاقيات که جنبه انسانی دارند و ربطی به دين هم ندارند ، بايد توجه نمود. اخلاقيات خوب و اعمال نيک را عقل آدميزاد فرمان می دهد. به قول افلاطون عمل کردن به اخلاق خوب و کارهای خوب نبايد به خاطر و يا در انتظار جزايی انجام بشوند. اخلاق خوب و عمل خوب را بايد برای خوبی خود اخلاق و خود عمل انجام داد.

-         نام « علی تهرانی » درمنظراجتماعی و تاريخ معاصرايران مترادف با شهامت ، صداقت ، انسانيت ، نوع دوستی ، تقوا و بسياری صفات نيک ديگر می باشد. مطمئنا تاريخ از شما به نيکی ياد خواهد کرد و همچنين اجر آخرت شما بی پايان خواهد بود. در ادامه و يا در تکميل خاطراتتان  ، که بر روی سايت شما در شبکه اينترنت تحت عنوان « خاطرات من – از تولد تا سال 1381» منتشر شده است ، آيا نکته و يا نکات مضاعفی را مايليد ، در اين فرصت ، بيان کنيد ؟

اجازه بدهيد در اينجا نوشته دکتر حميد عنايت را که ايشان در مورد کتاب طرح کلی نظام اسلامی که از تاليفات من است ، گفته بخوانم. در مورد قضايای مشروطه و مرحوم آخوند و نائينی نوشته است. ايشان مينويسد : من نويسنده اين کتاب را از پوينده گان اين راه می شناسم. آشنايی من با آقای علی تهرانی از راه نوشته های فلسفی و دينی ايشان است. از آنها بهره برده ام و يقين دارم که همه آنها سهمی ارزنده در بيداری فکر دينی ايرانيان خواهند داشت.

با سپاس از فرصتی که به ما داديد ، دوباره مراتب احترام خود را ابلاغ می نماييم. برای شما و خانواده گراميتان ، از جانب خود و همه دوستداران شما ، سلامت و سعادت بيکران آرزو می کنيم.

با احترام – شهريور 1398

جمعی از دوستداران و ياران قديمی استاد

≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡≡

پاورقی ها :

(1)  – تهران

(2)  - مصاحبه گفتاری با استاد علی تهرانی را ابتدا بر روی کاغذ آورديم و سپس به اندازه نياز ، بدون آنکه به کليت و روح گفتار ايشان صدمه ای وارد آيد ، ويراستاری نموديم.

(3)  – آدرس سايت استاد علی تهرانی :  http://www.ali-tehrani.com

(4)  ليست تاليفات استاد را در سايت ايشان می توانيد ببينيد.